Το αποκριάτικο έθιμο των Ιωαννίνων
Οι "τζαμάλες" είναι χαρακτηριστική αποκριάτικη γιορτή της πόλης των Ιωαννίνων. Όπως τα περισσότερα έθιμα του τόπου μας, η προέλευσή του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι παραστάσεις από τον αρχαίο στάμνο του ζωγράφου Δίνου, μας κάνουν σαφές, ότι οι ρίζες του βρίσκονται στις αρχαίες Διονυσιακές γιορτές.
Το έθιμο αφορά τις φωτιές, που στήνουν οι Γιαννιώτες σε κάθε συνοικία της πόλης, με τη δύση του ήλιου και είναι το κέντρο της γιορτής. Γύρω από αυτές θα στηθεί μεγάλο γλέντι με χορό, το γνωστό μας γαϊτανάκι, κρασί, φασολάδα και φυσικά τις πατροπαράδοτες και πασίγνωστες για τη νοστιμιά τους ηπειρώτικες πίτες. Οι σατυρικοί χοροί, τα πειράγματα και τα αστεία μεταξύ των κατοίκων, κρατά μέχρι το πρωί!
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Δήμος Ιωαννίνων στην προσπάθειά του να στηρίξει το έθιμο, παρέχει δωρεάν τα ξύλα για τις φωτιές, με τη βοήθεια και των ειδικών συλλόγων, που έχουν οργανωθεί σε κάθε συνοικία.
Δύο με τρεις μέρες πριν την Κυριακή της Τυρινής, φέρνουν τα καυσόξυλα και τα στιβάζουν σε κεντρικά σημεία της κάθε γειτονιάς. Το Σάββατο οι θαμώνες των γειτονικών καφενείων που έχουν αναλάβει την επιστασία της "τζαμάλας" στήνουν με προσοχή τη στυλοειδή πυρά με τον εξής τρόπο: Σε ένα κύκλο διαμέτρου 3 - 6 μέτρων, στρώνεται πρώτα ψιλή άμμος για να υπάρχει ασφάλεια. Στο κέντρο του κύκλου υψώνουν ένα στύλο ως 3 μέτρα ψηλό και γύρω του (και σ' όλη την επιφάνεια του κύκλου) τοποθετούν τα ξύλα με τη μορφή πυραμίδας.
Το απόγευμα της Κυριακής μετά τον "εσπερινό της συγγνώμης" ρίχνει το σπίρτο ο επικεφαλής στην περασμένη με πίσσα βάση της "τζαμάλας". Μόλις αρχίσει να φουντώνει η φωτιά, η μουσική δίνει το σύνθημα, για να αρχίσει ο χορός και το γλέντι, που θα κρατήσει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Καθαρής Δευτέρας.
Το έθιμο αυτό βασίζεται στην αντίληψη των ανθρώπων ότι η φωτιά λειτουργεί καθαρτικά. Μέσα απ' αυτή οι άνθρωποι ξόρκιζαν το κακό και σηματοδοτούσαν την ελπίδα πως ο Χειμώνας τελειώνει και μαζί του και τα κακά, για να έρθει η Άνοιξη που θα δώσει αναζωογόνηση και νέους καρπούς στη φύση.
Το γλέντι γύρω από τη φωτιά μεγάλο, το τραπέζι κοινό, το κρασί κοινό, όλοι κερνούν κι όλοι πίνουν σ' αυτή τη γιορτή, από την οποία όπως είπαμε δε λείπουν οι φημισμένες ηπειρώτικες πίτες. Μάλιστα τρεις είναι οι ζυμαρόπιτες που συνηθίζονται: η γαλατόπιτα που φτιάχνεται για να είναι τα πρόβατα "καλογάλαρα", η τυρόπιτα, για να είναι άφθονα και πετυχημένα τα τυριά τους και η χορτόπιτα ζυμωμένη με παπαρούνες για να γίνεται κατάμαυρη με το ψήσιμο κι έτσι "να γεννηθούν όλα τ' αρνιά" όπως συμφέρει το κοπάδι.
Σίγουρα θα συμφωνήσετε, πως μέσα από αυτά τα έθιμα περνά ο ελληνικός πολιτισμός από την αρχαιότητα ως σήμερα και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να ξεχαστούν!
Πηγή πληροφοριών: giannena-e.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!