Τι είναι το
Τριώδιο;
Τριώδιο είναι το βιβλίο της Εκκλησιαστικής
Ακολουθίας των ύμνων που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου,
μέχρι και του Μ. Σαββάτου. Με την εμφάνιση και τον βαθμιαίο καταρτισμό του σαρανταημέρου
της νηστείας προ του Πάσχα, ακολούθησε και η ανάγκη της δημιουργίας σχετικής
ασματικής ποίησης και της συλλογής της σε ένα βιβλίο. Έτσι δημιουργήθηκε το
εκκλησιαστικό βιβλίο Τριώδιο, το οποίο αρχικά περιείχε τρεις ωδές. Περιλαμβάνει
ιερά ποιήματα από τον 5ο ως τον 15ο αιώνα. Το πρώτο
έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη στην ελληνική γλώσσα το 1522 μ.Χ.
Αποκριά ετυμολογικά σημαίνει μακριά από το
κρέας. Εκκλησιαστικά, είναι η περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου, ψυχικής και
σωματικής, για βιώσει το Θείο Πάθος και την ανάσταση του Σωτήρα Χριστού..
Περιλαμβάνει
τις τρεις εβδομάδες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή, που ανοίγει το Τριώδιο. Η
περίοδος αυτή προσδιορίζεται από τις Κυριακές του «Τελώνου και Φαρισαίου», του
«Ασώτου», των «Απόκρεω» και της «Τυρινής». Η Μεγάλη Σαρακοστή ξεκινά από την
Καθαρά Δευτέρα.
Αποκριά (λαογραφικά): η περίοδος αυτή
συνδυάζεται με το έθιμο του «Καρνάβαλου» που είναι η «θεότητα» της Αποκριάς.
Είναι έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας, του «μασκαρέματος».
Για την προέλευσή του υπάρχουν πολλές
εκδοχές: μεταμφιέσεις
εμφανίζονται γύρω στο 2000 π.Χ. στην Ασία, και συγκεκριμένα στη Μεσοποταμία και
τη Βαβυλώνα. "Η δούλα ντύνεται κυρά και ο υπηρέτης αφέντης". Στον
Ελλαδικό χώρο, εξαπλώνεται η Διονυσιακή λατρεία από την Αρχαϊκή εποχή και μετά,
με διάφορες γιορτές όπως τα Βάκχεια, Κώμοι, Λήναια, Ανθεστήρια. Κάποια στοιχεία
τους, τα συναντούμε και σήμερα όπως οι μεταμφιέσεις, οι χοροί, η οινοποσία, και
η ευθυμία που γενικευόταν και έφτανε σε επίπεδα παροξυσμού.
Κατά τούς Ρωμαϊκούς χρόνους οργανώνονταν γιορτές προς τιμή του Βάκχου, του Κρόνου, τα Λουπερκάλια και τα Σατουρνάλια.
Κατά τούς Ρωμαϊκούς χρόνους οργανώνονταν γιορτές προς τιμή του Βάκχου, του Κρόνου, τα Λουπερκάλια και τα Σατουρνάλια.
Στη
Βυζαντινή εποχή εμφανίζονται οι καλένδες με γιορτές και μεταμφιέσεις, που φτάνουν
μέχρι και τον "γυναικισμό των στρατιωτών".
Στη Νεώτερη Ελλάδα, κυριαρχούν οι μεταμφιέσεις
και η προσωπιδογραφία, κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα. "Αι Απόκρεω
πανηγυρίζονται πανδήμως και μεγαλοπρεπώς" και συνδέονται άμεσα με τις
Βυζαντινές Καλένδες.
Είναι πιθανό να υπήρξε μια συγχώνευση εθίμων
από την αρχαιότητα ως σήμερα που έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης. Το
βέβαιο είναι πάντως ότι οι εορτασμοί αυτοί, πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό
δεχόμενοι επιρροές από διάφορες κουλτούρες. Κύρια στοιχεία της Αποκριάς, είναι
το κέφι, η ευτυχία, οι αστεϊσμοί και προπαντός οι μεταμφιέσεις. Στοιχεία που
της δίνουν έναν εντελώς ιδιαίτερο τόνο και τη διαφοροποιούν ουσιαστικά από τις
άλλες μέρες του χρόνου.
Μασκαρεμένες ομάδες, χόρευαν, γλεντούσαν,
σατίριζαν έχοντας και τα ιδιαίτερα έθιμά τους. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα και
χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα ξεφαντώματος ήταν όπως και σήμερα
άλλωστε, η Πλάκα της Αθήνας, η Θήβα με το «βλάχικο γάμο», όπου όπως και σήμερα
αρχίζει την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο και το γλέντι
των συμπεθέρων, όλα αυτά γεμάτα με αθυροστομία, γλέντι και χορό και η Πάτρα με
το καρναβάλι της, που είναι το μεγαλύτερο της Ελλάδας και κορυφώνεται την
τελευταία Κυριακή των Αποκρεών, με τη μεγάλη παρέλαση των αρμάτων και το κάψιμο
του «Καρνάβαλου».
Στη Μακεδονία και συγκεκριμένα στη
Νάουσα οι άντρες μεταμφιέζονται σε «Μπούλες» και «Γενίτσαρους». Ξεκινούν από
κάθε γειτονιά φορώντας κέρινες μάσκες και καταλήγουν στην πλατεία της πόλης
όπου στήνεται μεγάλο γλέντι.
Στη Θεσσαλονίκη, στο χωριό Σοχός, οι
μεταμφιεσμένοι καλύπτουν το πρόσωπό τους με πλεχτή μάσκα στολισμένη με κορδέλες
και χάντρες. Στη μέση τους, κρεμούν βαριά κουδούνια που χτυπούν καθώς περπατούν
και χορεύουν.
Στην παλιά Αθήνα, κυρίως στην Πλάκα,
μασκαρεμένοι οι άνθρωποι χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών και οι νοικοκυρές
τους έδιναν λουκουμάδες. Ο χαρτοπόλεμος και οι σερπαντίνες της εποχής, ήταν τα
φασόλια, οι φακές και το ρύζι, που πετούσαν ο ένας στον άλλο.
Το γαϊτανάκι ήταν ένα πασίγνωστο
έθιμο, αγαπητό σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Το γαϊτανάκι ήταν ένα κοντάρι
όπου στην κορυφή του στηρίζονταν χρωματιστές κορδέλες, που τις κρατούσαν οι
μασκαράδες και χόρευαν κυκλικά γύρω απ’ αυτό. Καθώς χόρευαν και κινούνταν σε
αντίθετη φορά, οι κορδέλες τυλίγονταν γύρω από το κοντάρι μέχρι να το καλύψουν
όλο.
Το Τριώδιο τελειώνει με την Καθαρή
Δευτέρα, που ουσιαστικά είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Χαρακτηριστικά είναι
τα φαγητά της ημέρας αυτής, που είναι νηστίσιμα και το ψωμί, που είναι η γνωστή
σε όλους μας «λαγάνα». Το γλέντι βέβαια δεν σταματά αν και το σύμβολο της
ημέρας αυτής, είναι αναμφισβήτητα ο χαρταετός, που παλαιότερα ήταν
χειροποίητος.
πηγή πληροφοριών: wikipedia.org
πηγή πληροφοριών: wikipedia.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μου τη γνώμη σας αφού πρώτα διαβάσετε την "Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων" του blog, που θα βρείτε στην κορυφή της πλαϊνής μπάρας, αν μπαίνετε από υπολογιστή ή κάτω από τη φόρμα σχολίων, αν μπαίνετε από smartphone ή tablet. Ευχαριστώ!